O Rifante; Castelao

0 Rifante era un mariñeiro que ganaba pesos que na súa bulsa gardábanse talmente como auga nunha peneira. En terra o Rifante non tiña caletre ningún; en canto poñía pé no seu barco, trocábase nun sabio. Tiña moitos fillos e moitos netos e todos a gastar a barullo porque o mar daba para todo.

Ninguén lle negou o creto de bo patrón e de bo cristián que tiña; mais ás veces parecía ter tratos co demo. Habían de largar o aparello outros mariñeiros e non habían de coller ren; chegaba o Rifante e collía unha fartura de peixe.

0 "Rifante" era farturento de seu. Estando a piques de morrer afogado ofreceuse a Nosa Señora e regaloulle un manto de seis mil reais, ademais da misa cantada, música, foguetes, traxes novos e comida a fartar.

0 "Rifante" tiña fe na súa fada. Unha vez enfermouse e fixo de patrón o fillo máis vello. En canto volveu do mar, o fillo achegouse ó leito do pai e tatexando de medo contoulle que o aparello quedara trabado nunhas pedras. 0 "Rifante" dixo simplemente: "Non teñas medo, Ramón; o mar levouno, o mar dará para outro". E despois calou e virouse cara á parede.

¡Que confianza tiña o "Rifante" no mar!

Pero tanta fartura minguou de súpeto e a fame foi entrando en todos os fogares. Tal aconteceu cando as traíñas mataron o xeito.

0 "Rifante" apareceu un día diante do meu pai, amigo seu dende nenos e ademais conselleiro.

-¿Sabes unha cousa? -dixo-. Hai fame, ¡fame!, na casa do "Rifante". Ti xa sabes que nunca pedín nada a ninguén; mais agora veño petar na túa porta para que me emprestes mil reais. Quero botarlle un balcón novo á miña casa, ¿sabes?, e así a xente que vexa que ando en obra non pensará que os meus non teñen que levar á boca.

Meu pai, que percorreu moito mundo, aseguroulle que a fame cúrase con pan; mais o "Rifante" púxose teso e volveu a falar.

-A vergonza é peor que a fame.

E seguro meu pai de non convencer en terra a un home que soamente ten intelixencia no mar, abriu a gabeta e colleu mil reais; pero o "Rifante" atallouno:

-Non, agora non mos deas; xa virei por eles.

Na noite daquel día velaí se sentiu unha tropa na nosa casa. Era o "Rifante" que viña coa muller, os fillos, os xenros, as noras e os netos; todos en procura dos mil reais.

A patulea do "Rifante" encheu a casa toda e daba medo pensar cómo formarían roda demandando pan ó seu Patriarca.

0 "Rifante", coa gorra encachada até as orellas, pediulle os cartos a meu pai e, ó recibilos das súas mans, descubriuse relixiosamente e, amosándollos a todos, dixo con solemnidade:

-Miña muller e meus fillos, se morro, xa sabedes que se lle deben cincuenta pesos a este home.

E sen dicir outra verba, tapou a cabeza e foise diante de todos, escaleira abaixo.

Alfonso Daniel Rodríguez Castelao; Cousas, 1934.